ساکسفون
تمامی سازهای جهان با توجه به ساختاری که دارند، به سه دسته ی زهی (مضرابی)، کوبه ای و بادی تقسیم بندی میشوند. سازهای بادی در واقع سازهایی میباشند که با وارد کردن هوا و بازدَم نوازنده به داخل ساز، صدای آن ساز منتشر میشود. یکی از مشهورترین سازهای بادی در جهان، سازی فرانسوی به نام ” ساکسفون ” میباشد.
ظاهر چشم گیر، صدای گوش نواز و گستره ی صدایی قابل قبول از جمله دلایلی است که این ساز بین علاقه مندان موسیقی مورد توجه واقع شده است. در ادامه ی این مقاله، قصد داریم با این ساز بادی جذاب آشنا شویم و در رابطه با تاریخچه، ساختار، نواختن، نحوه نگهداری، نوازندگان مشهور و برندهای محبوب ساز ساکسفون به طور کامل و جامع صحبت کنیم؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
تاریخچه ساکسفون
ریشه ابداع ساز ساکسفون به سال 1840 میلادی و در کشور فرانسه بازمیگردد. فردی به نام آدولف ساکس توانست با تغییردادن ساختار ساز کلارینت و ساده تر کردن آن، ساز جدیدی را ایجاد کند که آن ساز را ساکسفون نامگذاری کرد. در ابتدا این ساز در ارتش و نیروهای نظامی مورد استفاده قرار میگرفت و به مرور زمان در سبک های مختلف موسیقی از جمله جاز و پاپ رواج پیدا کرد.
انواع مختلف این ساز عبارتند از ساکسفون سوپرانو، آلتو، تنور، باریتون و کنترباس که رایج ترین نوع بین آنها، ” تنور ” میباشد. تفاوت این پنج مدل در ظاهر و گستره ی صدایی آنها میباشد.
ساختار ساکسفون
جنس بدنه ی ساکسفون از برنج است اما اجزای قسمت دهانه ی آن از چوب و فلز یا پلاستیک میباشد. این ساز تقریباً ساختار پیچیده ای دارد و دارای ریزه کاری های زیادی است. همچنین این ساز جزء دسته ی سازهای انتقالی به شمار میرود؛ سازهای انتقالی، سازهایی هستند که صدای نُت نوشته شده با صدایی که از نواخته میشود تفاوت دارد. برای مثال اگر نُت نوشته شده ” دو ” باشد، صدایی که از سازهای انتقالی بیرون می آید با توجه به ویژگی آن ساز، میتواند ” سی بمُل “، ” می بمُل ” و یا حتی صدای ” فا ” باشد.
اجزای تشکیل دهنده ی این ساز عبارتند از ” دهانه، چوب پنبه ی گردن، گردنه، لیگاتور، کلید اکتاو، پین اکتاو، پیچ گردن، بدنه، کلیدها، قوس، محافظ کلید و شیپور “.
گفتنی است که قسمت دهانه ی ساز، از دو بخش قمیش و سَری تشکیل شده است. قمیش از جنس چوب و سَری ساز از جنس پلاستیک و یا فلز میباشد.
همچنین بخوانید:
معرفی هدفون های مناسب برای استفاده موسیقایی، از اقتصادی تا حرفه ای
انواع تیونر، کاربرد و اپلیکیشن های آن برای اندروید و ios
نواختن ساکسفون
نواختن ساز ساکسفون میتواند به دو شکل نشسته و ایستاده انجام شود. نواختن نشسته به این صورت است که نوازنده کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند روی صندلی نشسته و پاهایش را مقداری به سمت بیرون باز میکند. سپس ساز را در دست میگیرد به طوریکه امتداد ساز، دقیقا وسط بین دو پا باشد.
هنگام نواختن، طنابی دور نوازنده انداخته میشود که این طناب یک گیره دارد و آن گیره قابلیت متصل شدن به پُشت ساز را دارا میباشد. این اتصال به این منظور است که سنگینی ساز به روی گردن نوازنده بیفتد و هنگام نواختن، فشار زیادی به دست های نوازنده نیاید و موجب خستگی دست های او نشود. ترتیب قرار گرفتن دست ها روی ساز نیز به این صورت است که دست راست در قسمت پایینی ساز و دست چپ در قسمت بالایی ساز قرار میگیرد.
نگهداری از ساکسفون
طبعاً ساز ساکسفون نیز مانند تمامی سازهای جهان نیاز به مراقبت و نگهداری مداوم و پیوسته دارد. این نگهداری طولانی مدّت باعث میشود که کیفیت ساز شما اُفت پیدا نکند و تا سالها برای شما کارایی داشته باشد. در ادامه به نکاتی که برای نگهداری این ساز نیاز است که رعایت شود، اشاره شده است.
- بیشتر سازهای جهان از جمله ساکسفون، به رطوبت شدید حساس هستند. در نتیجه تا حد امکان سازتان را از رطوبت شدید دور نگه دارید.
- هنگام خرید این ساز، دستمالی به شما داده میشود که با آن دستمال میتوانید داخل شیپور ساز را تمیز کنید. بهتر است این کار را یک روز در میان انجام دهید.
- به کمک یک فرچه ی تمیز و یا یک دستمال خشک، قمیش و دهانه ی ساز را نیز تمیز کنید زیرا هنگام وارد کردن هوا به داخل آن، ممکن است داخل آن رطوبت وارد شود.
- از ساز خود در برابر خط و خَش، شکستگی و تَرَک خوردگی محافظت نمایید چرا که اینکار موجب پایین آمدن کیفیت صدای ساز شما میگردد.
- پس از تمرین و نواختن، بهتر است سازتان را درون هاردکیس و یا پایه های مخصوص این ساز قرار دهید.
نکات پایانی
- با اینکه گفته شد جنس این ساز از برنج میباشد، اما ممکن است برخی از ساکسفون ها از مس، برنز و پلاستیک نیز ساخته شده باشند.
- از نوازندگان مشهور این ساز میتوان به کلمن هاوکینز، بن وستر، لستر یانگ، چارلی پارکر و آنتونی براکتون اشاره کرد. منوچهر فریوسفی، ایمان جعفری پویان و یاشار خسروی نیز از نوازندگان شاخص ساز ساکسفون در ایران میباشند.
- از برندهای مشهور و پرفروش ساز ساکسفون در بازار ایران میتوان به برند ” یاماها ” و ” ژوپیتر ” اشاره کرد.
- هنگام خرید این ساز، حتماً از فروشنده گارانتی تعویض گرفته و ساز خود را به استادتان و یا یک فرد متخصص در این زمینه نشان دهید. اگر ایشان تایید نکردند، ساز خریداری شده را تعویض کنید.
مقالات مرتبط: