ویولنسل
همانطور که میدانید، تمامی سازهای موسیقی در جهان به سه دسته ی زهی، کوبه ای و بادی تقسیم بندی میشوند. خود سازهای زهی نیز انواع مختلفی دارد مانند زهی _ مضرابی، زهی _ آرشه ای و … . از جمله سازهای زهی _ آرشه ای که به تازگی در ایران شهرت و محبوبیت قابل توجهی کسب کرده است، ساز ” ویولنسل ” میباشد.
این ساز عضوی از خانواده ی ویولن ها میباشد و در واقع، ابداع ویولنسل از خود ساز ویولن بوده است. در ادامه ی این مقاله قصد داریم بیشتر با این ساز آشنا شویم و در رابطه با تاریخچه، ساختار، نواختن، نحوه نگهداری، نوازندگان مشهور و برندهای محبوب ساز ویولنسل به طور کامل و جامع صحبت خواهیم کرد؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
علامت های تغییردهنده در موسیقی (دیِز، بمُل و…)
تاریخچه ویولنسل
همانطور که گفته شد، ابداع ساز ویولنسل از خود ساز ویولن بوده و در کنار سازهای ویولنسل و ویولا عضو یک خانواده میباشند. این ساز برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی در ایتالیا ساخته شد و سپس از ایتالیا به کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان سفر کرد تا به امروز که در تمامی نقاط جهان سازی شناخته شده است و توسط اهالی موسیقی مورد استفاده قرار میگیرد.
ویولنسل که در انگلیسی با نام ” چلو ” از آن یاد میشود، در زمان اوایل ابداعش به دلیل صدای بَم منتشر شده از آن، بیشتر در ارکسترها و گروه نوازی ها استفاده میشد و به مرور زمان، تکنوازی این ساز در بین نوازندگان رایج تر شد و امروزه نیز هم در ارکسترها و هم بین نوازندگان سولیست رایج است.
ساختار ویولنسل
جنس بدنه ی این ساز از چوب میباشد و عموماً برای ساخت ویولنسل از چوب های کاج و افرا استفاده میکنند. با توجه به سایز بزرگ این ساز نسبت به اکثر سازهای مطرح جهان، طبعاً ساخت آن نیز زمان و انرژی بیشتری را نیز میطلبد. البته گفتنی است که ویولن سل در سایزهای کوچک تر هم تولید میشود امّا رایج ترین نوع این ساز، همین ویولن سل با سایز اصلی میباشد که به آن ” ویولنسل کامل ” نیز میگویند.
نوع دیگری از این ساز با نام ” ویولنسل فیبر کربن ” وجود دارد و همانطور که نامش مشخص است، از فیبر کربن ساخته میشوند. اجزای تشکیل دهنده ی این ساز عبارتند از: ” حلزونی، گوشی کوک، صفحه انگشت گذاری، صفحه صدا، کلاف، دنده، پل، حفره صدا، سیم گیر، پایه نگهدارنده و آرشه “
همچنین بخوانید:
انواع تیونر و اپلیکیشن های آن برای اندروید و ios
نواختن ویولنسل
نواختن ساز ویولنسل به این صورت است که نوازنده به صورت کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند روی یک صندلی نشسته، ساز را بین دو پای خود قرار داده و با آرشه ای که در دست دارد روی سیم ها کشیده و نواختن را آغاز میکند. در صورتی که راست دست هستید، دسته ی ساز که در واقع روی آن انگشت گذاری انجام میشود، روی شانه ی چپ شما و در غیر این صورت، دسته ی ساز روی شانه ی راست شما قرار میگیرد.
نوازنده با دست راست خود (اگر چپ دست هستید، دست چپ) آرشه را گرفته و با دست دیگر، روی دسته ی ساز انگشت گذاری را انجام میدهد. همانطور که از ظاهر ساز مشخص است، ویولنسل روی دسته ی خود مانند گیتار و سه تار فرِت بندی نشده اند و نوازنده باید با شناخت مکان تقریبی هر نُت روی دسته ی ساز و همینطور با کمک گرفتن از گوش خود، جای دقیق نُت ها را روی دسته ی ساز شناسایی کند.
نگهداری از ویولنسل
هرسازی با توجه به ویژگی هایی که دارد و نوع ساختمان آن، نیاز به مراقبت های ویژه ای میباشد. ساز ویولنسل نیز مانند تمامی سازها برای اینکه کیفیت خود را در درازمدّت حفظ کند، نیاز به نگهداری مداوم و مستمر دارد. در ادامه به نکاتی اشاره شده است که شما را در نگهداری و مراقبت از این ساز راهنمایی میکند.
- تا حد امکان ساز خود را از رطوبت شدید دور نگه دارید.
- همواره و به صورت مداوم ساز خود را تمیز کنید. برای اینکار میتوانید از تمیزکننده های مخصوص این ساز استفاده کنید.
- از جمع شدن گرد و غبار روی ساز و آرشه ی خود جلوگیری کنید.
- پس از پایان تمرین و نوازندگی، بهتر است ساز را درون هاردکیس ساز قرار دهید. برای مراقبت بیشتر میتوانید داخل هاردکیس، پدهای رطوبت گیر بیندازید.
- مراقب باشید که روی بدنه ی سازتان خط و خش، شکستگی و تَرَک خوردگی ایجاد نشود.
نکات پایانی
- برندهای متنوعی از ساز ویولنسل در بازار وجود دارد؛ از جمله مشهورترین و پرفروش ترین برندهای این ساز میتوان به ” فونیکس ” و ” اشترونال ” اشاره کرد.
- از نوازندگان مشهور ساز ویولنسل میتوان به مستیسلاف رستروپوویچ، پابلو کاسالس، تانیا هادن و روبرت داوبر اشاره کرد. افرادی مانند همایون خسروی، ژابیز زربخش، ملانی آوانسیان و آتنا اشراقی از نوازندگان مشهور ایرانی میباشند.
- در صورتی که قصد خرید ساز ویولنسل را دارا میباشید، بهتر است قبل از آن تحقیقاتی انجام دهید و با اطلاعات بیشتری به خرید این ساز بروید. در مقاله ی راهنمای خرید ساز ویولنسل در این باره به طور کامل و جامع صحبت شده و به نکات مهمی که موجب راهنمایی شما در خرید این ساز میشود، اشاره شده است.
مقالات مرتبط: