دیوان
از جمله سازهایی که زادگاه آن در ایران بوده و در طول زمان به کشورهای دیگر سفر کرده و در آنجا سکونت یافته، ساز ” دیوان ” میباشد که در ترکیه با نام ” باغلاما ” نیز شهرت دارد. زادگاه این ساز به استان کردستان بازمیگردد و امروزه در بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، عراق و سوریه نیز رواج دارد.
دیوان یک ساز زهی _ مضرابی بوده و مانند سازهای نِی و کمانچه وارد موسیقی کلاسیک ایرانی نشده و در ارکسترهای اصیل ایرانی و همینطور در قطعات موسیقی اصیل ایرانی کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه ی این مقاله قصد داریم بیشتر با این ساز آشنا شویم و در رابطه با تاریخچه، ساختار، روش نواختن، نوازندگان مشهور و… به طور کامل و جامع صحبت کنیم؛ با نوانُت همراه باشید…
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
همچنین بخوانید:
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
تاریخچه دیوان
همانطور که گفته شد، امروزه ساز دیوان به عنوان یک ساز کُردی شناخته میشود امّا طبق شواهد موجود، این ساز حدود 4 دهه ی پیش برای اولین بار در شهر خوی ابداع و ساخته شده است؛ این که توسط چه شخصی ابداع شده است، هنوز اطلاعاتی وجود ندارد.
همچنین این ساز در کشور ترکیه با نام ” باغلاما ” شهرت دارد و میتوان دیوان و باغلاما را مانند هم دانست امّا تفاوت های جزئی در ساختار این دو ساز با یکدیگر وجود دارد که در ادامه ی مقاله، به تفاوت ها و شباهت های این دو ساز به طور کامل و جامع خواهیم پرداخت.
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
ساختار دیوان
همانطور که گفته شد، دیوان جزء سازهای زهی _ مضرابی میباشد و نوازنده با ضربه زدن به سیم های این ساز به کمک مضراب، صدای آن را منتشر میکند. جنس این ساز معمولاً از چوب درخت گردو و درخت توت میباشد امّا دیده شده است که برای ساخت این ساز از چوب درخت گلابی نیز استفاده میکنند.
این ساز در سه اندازه ساخته میشود امّا سایز بزرگ آن از همه مرسوم تر و رایج تر است. همچنین میتوان گفت این ساز مانند سازهای سه تار، تنبور و شورانگیز ساختار نسبتاً ساده ای دارد و از پیچیدگی خاصی برخوردار نمیباشد. اجزای تشکیل دهنده ی این ساز زهی عبارت است از: کاسه، خَرَک، سیم گیر، صفحه ی رویی، دستان یا پرده، شیطانک، گوشی ها، سیم ها و مضراب.
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
نواختن دیوان
همانطور که در بالاتر هم اشاره شد، برای نواختن ساز دیوان از وسیله ای به نام مضراب استفاده میشود به طوری که نوازنده با ضربه زدن به سیم ها به کمک مضراب و گرفتن پرده های دسته ی ساز، صدای ساز را منتشر میکند. از نظر تکنیک نوازندگی، این ساز با سازهایی مانند تار، سه تار و شورانگیز شباهت هایی دارد و نوازندگان سازهای نامبرده شده، راحت تر میتوانند این ساز را فراگرفته و آن را بنوازند.
نوازنده به صورت کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند، روی صندلی و یا به صورت چهارزانو روی زمین نشسته، کاسه ی ساز را روی پای راست خود ( اگر چپ دست هستید، روی پای چپ ) قرار داده و با ضربه زدن به سیم ها و همچنین گرفتن پرده های ساز، شروع به نواختن میکند.
همچنین بخوانید:
شناخت انواع تیونر، کاربرد و راهنمای خرید آن
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
تفاوت دیوان و باغلاما
بسیاری از افراد این دو ساز را یک ساز میپندارند در حالی که بین این دو ساز تفاوت های جزئی وجود دارد امَا از نظر ظاهر کلَی و تا حدودی از نظر صدا، این دو شباهت های قابل توجهی با هم دارند.
یکی از تفاوت هایی که بین این دو ساز وجود دارد، اندازه ی آنها است به طوری که ساز دیوان کاسه ی بزرگتر و دسته ی بلندتری نسبت به ساز باغلاما دارد. همچنین این دو ساز در بخش های کوک و تعداد سیم ها نیز با یکدیگر متفاوتند.
مشاهده قیمت و تخفیف های ویژه انواع ساز مضرابی موجود در بازار
نکات پایانی
- برای خرید ساز دیوان، بهتر است با یک فرد حرفه ای در این زمینه مشورت کنید و یا از فروشنده گارانتی تعویض گرفته و ساز را به استادتان نشان دهید؛ اگر ایشان تایید نکردند، ساز را نزد فروشنده برده و آن را تعویض نمایید.
- برندها و مدلهای مختلفی از ساز دیوان در بازار ایران وجود دارد که بسیاری از آنها تولید ایران بوده و برخی نیز از ترکیه، سوریه و عراق وارد ایران میشود. از برندها و مدلهای مشهور و پرفروش این ساز میتوان به ” هناره ” و ” ترک ” اشاره کرد.
- از نوازندگان مشهور ساز دیوان میتوان به عثمان آکیول، عارف ساغ، اردال ارزنجان و اورهان گنجه بای اشاره کرد.
همچنین بخوانید: