پیانو
در دنیای بی حد و مرز موسیقی، سازهای گوناگون و متنوعی وجود دارد. برخی از این سازها قدمتشان به چندین هزار سال قبل بازمیگردد و تعداد قابل توجهی از آنها نیز جوان و نوپا میباشند؛ برخی سازها تنها در یک شهر خاص استفاده میشوند، برخی در یک کشور خاص مقبولیت دارند و برخی از سازها نیز دارای شهرت جهانی هستند، اما هیچ یک از این سازها نمیتوانند ادّعا کند که از ساز ” پیانو ” کامل تر هستند.
در حال حاضر ساز پرآوازه ی پیانو به جرات کامل ترین ساز موسیقی در جهان است، تا جایی که از این ساز به عنوان ” ساز مادر ” یاد شده و در هنرستان های موسیقی نیز به عنوان ساز دوم به هنرجویان تدریس داده میشود. در ادامه ی این مقاله قصد داریم بیشتر با این ساز مهم آشنا شویم و در رابطه با تاریخچه، ساختار، شیوه نواختن، نوازندگان مشهور، برندهای محبوب و نکات مهم دیگرِ ساز جذاب پیانو به طور کامل و جامع صحبت کنیم؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
تاریخچه پیانو
ابداع ساز پیانو به قرن 18 میلادی بازمیگردد که این پیدایش توسط یک فرد ایتالیایی به نام ” بارتولومئو کریستافوری ” انجام شده است. روایات متفاوتی درباره ریشه ی این ساز وجود دارد؛ برخی معتقدند ریشه ی این ساز، سنتور ایرانی میباشد زیرا از نظر ساختار، این دو ساز شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند؛ حتی گفته میشود که یکی از نام های این ساز در هنگام ابداع ” دایچایمر ” بوده که در واقع نام همان سنتور میباشد.
برخی دیگر نیز بر این باورند که ریشه ی ساز پیانو به سازی با نام ” هارپیسکورد ” برمیگردد که در قدیم، این ساز مورد استفاده قرار میگرفت و با تغییرات خاصی در ساختار آن، تبدیل به سازی شد که امروزه به عنوان ساز مادر از آن یاد میشود. گفتنی است که نام اصلی این ساز ” پیانو فورته ” میباشد که به معنی ضعیف و قوی میباشد.
ساختار پیانو
ساز پیانو در اندازه ها و شکل های مختلف مانند پیانوی بزرگ، پیانوی دیواری و… تولید و عرضه میشود؛ اما به طور کلّی این ساز را میتوان به دو دسته ی ” آکوستیک ” و ” الکتریک ” که به دیجیتال (برقی) هم معروف است، تقسیم بندی کرد.
تفاوت اصلی پیانوهای آکوستیک و الکتریک در این است که پیانوهای آکوستیک به طور میانگین هر شش ماه یکبار نیاز به کوک کردن دارند و پیانوهای الکتریک با توجه به اینکه با برق کار میکنند، نیاز به کوک کردن ندارند. معمولاً برای شروع یادگیری پیانو، هنرجویان ساز دیجیتال تهیه میکنند و به سطح نیمه حرفه ای و بالاتر که رسیدند، پیانوی آکوستیک خریداری میکنند.
ساز پیانو متشکل از 88 دکمه است که در موسیقی، هریک از این دکمه ها را یک ” کلاویه ” مینامیم؛ با توجه به تعداد کلاویه ها، این ساز حدود 7 اُکتاو را در بر میگیرد. در داخل بدنه ی ساز اجزای مختلفی مانند چکش، سیم و اهرم وجود دارد.
سیستم کار پیانو به این شکل است که هر یک از این کلاویه ها به واسطه ی اهرم، به چکش های مخصوص این ساز متصل هستند؛ با فشاردادن هریک از کلاویه های روی پیانو، چکش متصل به کلاویه به یک سیم که مختصِ آن کلاویه است، ضربه میزند. نوازنده پیانو هنگام نواختن این ساز، هرچه فشار بیشتری به کلاویه ها وارد کند، چکش ها به سیم ها ضربه ی محکم تری میزنند و در نتیجه، صدای بلندتر و قوی تری از ساز منتشر میشود.
همچنین بخوانید:
آشنایی با ساز سنتور و راهنمای خرید آن
نواختن پیانو
معمولاً نواختن پیانو تا حدودی چالش برانگیز است چرا که نیاز است دست چپ و راست و همچنین پای نوازنده به صورت همزمان و هماهنگ مشغول به فعالیت باشند به طوری که از یک از این اعضا، یک کار متفاوت با دیگری را انجام دهد. نحوه نشستن روی صندلی پیانو به این صورت است که صندلی دقیقا باید وسط ساز و همینطور موازی با ساز قرار بگیرد.
فاصله ی صندلی تا پیانو نیاز است تا به گونه ای باشد که زانوها و نیمی از ران های نوازنده، زیر بدنه ی ساز قرار گیرد. همچنین نوازنده هنگام نشستن روی صندلی نیز باید کاملاً صاف نشسته و هرگز قوز نکند. صفحه کلید پیانو از کلاویه های سفید و مشکی تشکیل شده است که کلاویه های سفید، صدای نُت های اصلی و کلاویه های مشکلی، صدای نُت های دیِز و بمُل را میدهند؛ برای مطالعه بیشتر و کامل تر درباره علامت های عَرَضی در موسیقی (دیِز و بمُل) کلیک کنید.
نوازنده برای ضربه زدن به کلاویه ها، باید با نوک انگشتان خود اینکار را انجام دهد؛ همچنین انگشتان هنگام نواختن نباید حالت طبیعی خود را از دست بدهد و یا اصطلاحاً انگشت نوازنده بشکند. به طور کلّی میتوان گفت هنگام نوازندگی این ساز، بدن باید حالت طبیعی خود را حفظ کند و تغییری در نوع نشستن استاندارد ما ایجاد نشود.
نکات پایانی
- به دلیل گستردگی فرکانس های پیانو، از این ساز در همه سبک های موسیقی اعم از کلاسیک، جز، پاپ و حتی در موسیقی های شرقی مانند موسیقی اصیل ایرانی استفاده میشود.
- از نوازندگان مشهور این ساز میتوان به یوجا وانگ و آلفرد برندل اشاره کرد. نوازندگانی همچون استاد انوشیروان روحانی، فریبرز لاچینی و سامان احتشامی از پیانیست های مشهور و پرآوازه ی سرزمینمان ایران میباشند.
- به دلیل قیمت بالای پیانو در بازار ایران، برای شروع یادگیری میتوانید از کیبورد استفاده کنید؛ چرا که ساز پیانو و کیبورد تقریباً ساختار یکسانی دارند.
- در صورتی که ساز آکوستیک در اختیار دارید، کوک کردن 6 ماه یکبار ساز را فراموش نکنید.
- اگر قصد شروع یادگیری و به دنباله ی آن، قصد خرید ساز پیانو را دارید، بهتر است که قبل از خرید، تحقیقاتی درباره ی نحوه خرید آن انجام دهید. در مقاله ی راهنمای خرید ساز پیانو به طور کامل و جامع در این باره صحبت شده و به نکات مهمی اشاره شده است.
مقالات مرتبط: