تار
از جمله کهن ترین سازهای ایرانی که امروزه نیز جزء سازهای اصلی موسیقی کلاسیک ایرانی به حساب می آید و از محبوبیت ویژه ای نیز برخوردار است، ساز ” تار ” میباشد. این ساز جزء دسته ی سازهای زهی _ مضرابی به شمار رفته که گفته میشود قدمت آن به حدود 1000 سال پیش بازمیگردد.
ساز تار در طول تاریخ و با گذشت زمان دچار تغییرات زیادی شده و از نظر ساختاری، روز به روز به ویژگی های آن افزوده شده و تبدیل به سازی شده است که امروزه با این نام در ایران مشهور است. در ادامه آشنایی مختصری با این ساز خواهیم داشت و به سراغ راهنمایی خرید آن خواهیم رفت. پیشنهاد میشود قبل از مطالعه ی این مقاله، آشنایی کامل با ساز تار را مطالعه کرده و با شناخت جامع نسبت به این ساز، به مطالعه ی این مقاله بازگردید؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
معرفی تیونر، کاربرد و بهترین مدل های آن
شناخت مختصر تار
ساز تار برای در سال 339 هجری شمسی توسط یکی از بزرگترین فیلسوف های ایرانی به نام ” ابونصر فارابی ” ابداع شده است. طبیعناً این ساز در آن دوران از شکل و شمایل متفاوتی برخوردار بوده و به مرور زمان دچار تغییرات زیادی شده و تبدیل به سازی شده است که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد.
از جمله افرادی که تاثیر زیادی در ساختار تار امروزی دارد، موسیقی دان بزرگی به نام غلامحسین درویش ملّقب به درویش خان میباشد. همچنین این ساز دارای ساختار تقریباً پیچیده ای میباشد و اجزای زیادی تشکیل شده که معمولاً برای ساخت این ساز، حدود دو ماه زمان احتیاج است.
راهنمای خرید تار
در صورتی که قصد یادگیری این ساز را دارا میباشید، در قدم اول نیاز است که یک تار تهیه نمایید. کاملاً طبیعی است که هنگام خرید، شناختی از ساختار این ساز و نکاتی که هنگام خرید باید در نظر گرفت را نداشته باشید. در ادامه به نکاتی اشاره خواهد شد که شما را هنگام خرید این ساز راهنمایی کرده و موجب میشود که شما بهترین انتخاب را داشته باشید.
1_ سلامت ساز
از ارکان مهم و یکی از نکاتی که در هنگام خرید ساز باید رعایت شود، سلامت آن ساز میباشد. ساز مدنظر باید از نظری ساختاری در سلامت کامل باشد و هیچ گونه شکستگی، ترک خوردگی و ترجیحاً خط و خَش روی بدنه ی خود نداشته باشد زیرا در صورت داشتن هر یک از موارد گفته شده، به احتمال فراوان ساز به مرور زمان کیفیت خود را از دست خواهد داد.
در نتیجه در زمان خرید ساز تار، حتماً تمام بخش های ساز از جمله پشت کاسه و نقاره، کناره های دسته و همچنین گوشی ها را چک کنید که شکستگی و ترک خوردگی نداشته باشد و خط و خشی نیز روی بدنه ی ساز دیده نشود.
2_ دسته ی ساز
به قسمتی از ساز تار که نت ها روی آن قرار گرفته و نوازنده با دست مخالف آن قسمت از ساز را میگیرد اصطلاحاً دسته ی ساز گفته میشود.
هنگام خرید، دسته ی ساز را حتماً در نظر داشته باشید که یک نوع از انحنا که اصطلاحاً به آن ” تاب ” میگویند، نداشته باشد؛ زیرا در صورت داشتن تاب، ساز موردنظر نوازندگی را برای نوازنده دشوار میکند و برای هنرجویان نیز یادگیری بسیار سخت تر خواهد شد چرا که به انگشتان نوازنده و هنرجو فشار بسیار زیادی وارد میشود.
3_ صدای ساز
اگر مدّتی است ساز تار را فرا گرفته اید و با نُت های روی ساز آشنایی دارید، نُت های ساز را یک به یک به صدا درآورید و به آن گوش دهید. صدای ساز نباید دارای خط و خَش باشد و اصطلاحاً صدای ” گِز ” بدهد. البته در صورت شنیدن چنین صدایی ممکن است مشکل از سیم ها نیز باشد و در صورت شنیدن صدای گز، به فروشنده بگویید سیم ها را تعویض کند و دوباره نُت های ساز را به صدا دربیاورید.
اگر هنوز یادگیری این ساز را شروع نکرده و شناختی از نُت های ساز ندارید، به فروشنده ی ساز بگویید با ساز موردنظر کمی برایتان بنوازد و شما نیز به صدای آن گوش داده و نکته ی مذکور را بررسی نمایید.
همچنین بخوانید:
4_ وزن ساز
وزن ساز تار معمولاً بین ۱.۸ الی ۲.۵ کیلوگرم میباشد. اگر سازی را مشاهده کردید که وزن آن خیلی بیشتر و یا خیلی کمتر از ارقام گفته شده بنظر میرسید، در خرید آن ساز تردید کنید. البته این مسئله نیاز به بررسی استاد و یک فرد حرفه ای در این زمینه دارد و شما به تنهایی شاید نتوانید این مورد را بررسی نمایید.
5_ گارانتی تعویض
علاوه بر نکات بالا، نکات تخصصی دیگری نیز وجود دارد که باید توسط یک نوازنده ی حرفه ای بررسی شود و همچنین در رابطه با وزن تار نیز ما به راهنمایی یک فرد حرفه ای در این زمینه نیازمند میباشیم.
در نتیجه هنگام خرید از فروشنده ی ساز حتماً گارانتی تعویض گرفته و ساز را به استادتان و یا یک نوازنده ی تار حرفه ای نشان دهید؛ اگر ایشان تایید نکردند سازتان را تعویض کنید و یا آن را پس دهید.
نکات پایانی
- برندها و مدل های متنوعی از ساز تار در بازار ایران وجود دارد امّا از مشهورترین آنها، میتوان به برندهای خجسته، کلهر و ایران ساز اشاره کرد.
- پیشنهاد میشود یک تاری که چند سال از ساخت آن میگذرد خریداری کنید چرا که این دسته از سازها به دلیل آنکه مدتی توسط نوازندگان مختلف نواخته شده اند، صدایشان کمی جااُفتاده تر و خوش آهنگ تر میباشد.
- علاوه بر تمامی نکات گفته شده، قیمت ساز نیز بسیار مهم است که با توجه به برند ساز و کیفیت آن، در چه رنج قیمتی قرار داشته باشد. تشخیص این مورد نیز توسط استادتان باید انجام گردد.
- پس از خرید ساز، حتماً از سازتان به روش درست و اصولی مراقبت کرده و از آسیب خوردن آن جلوگیری فرمایید. در مقاله ی آشنایی با ساز تار، در رابطه با نگهداری این ساز به طور کامل و جامع صحبت شده و نکات مهمی بیان شده است.
مقالات مرتبط:
داستان مهر روی تار چیه ۲ مهر و۳ مهر از این حرف ها
سلام و وقت بخیر خدمت شما
تعداد مهر در ساز تار به منظور طبقه بندی کیفیتی ساز استفاده میشود به طوری که تارِ سه مهر باکیفیت تر از تار دو مهر، و تار دو مهر نیز با کیفیت تر از تار یک مهر هست.
معمولاً تار یک مهر برای افراد مبتدی، تار دو مهر مخصوص افراد متوسط و تار سه مهر مناسب نوازندگان حرفه ای هست.