داربوکا
اگر نوازنده ی یکی از سازهای کوبه ای باشید و یا از سر علاقه موسیقی علی الخصوص موسیقی جنوب و یا سازهای کوبه ای را دنبال کرده باشید، احتمالاً سازی کوبه ای که بدنه ی آن حالتی فرورفته شکل دارد و آن را مانند ساز تمبک در آغوش گرفته و مینوازند. نام این ساز ” داربوکا ” میباشد که به آن ” تمپو ” نیز گفته میشود.
این ساز اصالتاً عربی است که در موسیقی جنوب بسیار کاربرد دارد و بیشتر در موسیقی این منطقه دیده و شنیده میشود. در ادامه قصد داریم بیشتر با این ساز کوبه ای آشنا شویم و در رابطه با تاریخچه، ساختار، روش نواختن، نحوه نگهداری، برندهای محبوب و نوازندگان مشهور ساز داربوکا شناخت کامل و جامعی کسب کنیم؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
تاریخچه داربوکا
طبق اطلاعات موجود، ریشه ی ساز تمپو یا همان داربوکا به حدود 1100 سال پیش از میلاد مسیح در شهر سومر واقع در عراق امروزی باز میگردد. شواهد حاکی از آن است که این ساز در آن زمان از ابعاد بزرگتری نسبت به داربوکای امروزی برخوردار بود و برای نواختن آن نیز ساز را روی زمین گذاشته و شروع به نواختن آن میکردند.
با اینکه این ساز در ایران با نام ” تمپو ” شهرت داشته و مورد استفاده قرار میگیرد، امّا در جهان مخصوصاً کشورهای عربی با نام ” داربوکا ” شناخته میشود و مردم کشورهای دیگر تمپو را با نام عربی آن میشناسند.
ساختار داربوکا
همانطور که از ظاهر این ساز پیداست، داربوکا دارای یک ظاهر هندسی ساده است که از مواد کمی برای ساخت آن استفاده شده و دارای پیچیدگی خاصی نیز نمیباشد. همین عامل موجب شده است که این ساز نسبت به دیگر سازهای موسیقی از قیمت نسبتاً مناسب تری برخوردار باشد.
در قدیم، جنس ساز داربوکا از سفال بوده ولی امروزه نوع استاندارد و رایج این ساز معمولاً فلزی میباشد که از مواد دیگر نیز مانند آلومینیوم و مس در ساخت این ساز استفاده میشود. قسمتی که نوازنده بر روی آن ضربه وارد میکند، یک صفحه ی شفّاف وجود دارد که برای ساخت آن از پوست های مصنوعی مانند پلاستیک و تَلق استفاده میشود.
نواختن داربوکا
همانطور که احتمالاً در ویدیوهای مختلف و شاید در اجراهای زنده دیده باشید، نوازندگان داربوکا و نوازندگان تنبک هردو ساز را به یک شکل در دست گرفته و شروع به نواختن میکنند. تقریباً میتوان گفت استایل نواختن تنبک و این ساز مانند هم میباشد و حتی در نواختن نیز این دو ساز شباهت های زیادی را دارا میباشند.
برای نواختن این ساز نوازنده به صورت کاملاً ساز روی یک صندلی و یا به صورت چهارزانو روی زمین نشسته و پای راست (اگر چپ دست هستید، پای چپ) خود را به کمک زیرپایی و یا قرار دادن یک چیز نرم مانند بالش کمی بالاتر آورده و ساز را روی ران پای راست خود قرار میدهد. نحوه قرارگیری دست های نوازنده نیز باید به گونه ای باشد که دست راست نوازنده بالای ساز و دست چپ نوازنده در سمت افقی و چپ ساز قرار گیرد.
همچنین بخوانید:
نگهداری از داربوکا
تمامی سازهای موسیقی برای اینکه کیفیت خود را در درازمدّت حفظ نمایند، نیاز است تا با توجه به ساختار و ویژگی هایی که دارا میباشند، از آنها به درستی مراقبت شود. در صورت عدم نگهداری صحیح، ساز موردنظر به مرور زمان دچار اُفت کیفیت شده و صدای قبلی خود را از دست خواهند داد.
در ادامه به نکاتی اشاره خواهیم کرد که در نگهداری صحیح و استاندارد از ساز داربوکا به شما کمک خواهد کرد و با رعایت مستمر این موارد، سازتان را تا چند سال باکیفیت نگاه خواهید داشت.
- اکثر سازهای موسیقی از جمله سازهای کوبه ای در اثر رطوبت دچار لطمه میشوند؛ داربوکا نیز از این قاعده مستثنی نیست و رطوبت شدید موجب تغییر صدای آن میشود. در نتیجه سازتان را تا حد امکان از رطوبت بالا دور نگه دارید.
- بهتر است سازتان را در معرض مستقیم نور خورشید قرار دهید چرا که اگر در ساخت آن ساز پلاستیک به کار رفته باشد، ممکن است به ساز لطمه وارد شود.
- پس از تمرین سازتان را درون هاردکِیس قرار دهید.
- پیشنهاد میشود درون هاردکیس ساز، پدهای رطوبت گیر وجود داشته باشد.
نکات پایانی
- برندها و مدل های متنوعی از ساز داربوکا در بازار ایران و بازار جهانی وجود دارد که از مشهورترین آنها میتوان به برندهای ” استگ ” و ” مستر ورک ” اشاره کرد.
- از نوازندگان مشهور ساز داربوکا میتوان به حمید آکاتای و حلیم عبد المسیح اشاره کرد که از نوازندگان مطرح و تاثیرگذار این ساز میباشند و نامشان برای همیشه ماندگار خواهد بود.
مقالات مرتبط: