کمانچه
یکی از محبوب ترین و شناخته شده ترین سازهای اصیل ایرانی که از جمله سازهای اصلی در ارکستر موسیقی ایرانی نیز میباشد، ساز زهی ” کمانچه ” است. این ساز جزء دسته ی سازهای زهی _ آرشه ای به شمار میرود چرا که دارای سیم بوده و برای نواختن آن از وسیله ای به نام آرشه استفاده میکنند.
یکی از مشهورترین نوازندگان ساز کمانچه که جزء بزرگان موسیقی ایران و یکی از پرآوازه ترین نوازندگان ایرانی نیز میباشند، میتوان به جناب کیهان کلهر اشاره کرد. در ادامه به شناخت مختصری از این ساز پرداخته و در ادامه راهنمای خرید آن را بررسی خواهیم کرد؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
شناخت مختصر کمانچه
ریشه ی ابداع ساز کمانچه از ساز رباب گرفته شده است که خواستگاه این ساز از سیستان و بلوچستان میباشد. این ساز برخلاف سازهایی مانند تار و سه تار حاوی پرده بندی نبوده و نیاز است تا نوازنده با شناخت محیط یک نُت بر روی دسته و به کمک گوش خود، محل دقیق نُت ها را شناسایی کند.
همچنین ساز کمانچه با تفاوت های جزئی در شهرها و مناطق دیگر ایران وجود دارد و با نامهایی مانند تال، کمان و… مشهور است و توسط اهالی آن شهر و منطقه مورد استفاده قرار میگیرد. گفتنی است که ساز کمانچه در سال 1396 در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
راهنمای خرید کمانچه
در صورتی که قصد یادگیری این ساز را دارا میباشید، نیاز است در ابتدا یک ساز کمانچه خریداری نمایید. طبیعی است که در هنگام شروع، شناختی از ساختار این ساز نداشته و تشخیص ساز خوب از ساز بد برایتان مقدور نباشد.
در ادامه به نکات مهمی اشاره خواهد شد که موجب راهنمایی شما در زمان خرید ساز کمانچه خواهد شد. با رعایت این نکات، میتوانید ساز خوب را از ساز بد تشخیص داده و بهترین انتخاب را داشته باشید.
1_ سلامت ساز
اولین و مهم ترین نکته ای که باید در زمان خرید ساز در نظر داشته باشید، سلامت آن ساز است. همانطور که میدانید، اکثر سازهای ایرانی و غربی از جنس چوب ساخته شده اند و با صدمه دیدن چوب آن ساز، کیفیت آن نیز پایین آمده و صدای قبلی را از خود منتشر نمیکند.
در نتیجه هنگام خرید حتماً تمامی بخش های ساز کمانچه را بررسی کنید که ساز مدّنظر هیچ گونه شکستگی و تَرَک خوردگی نداشته باشد. در صورت مشاهده ی هرگونه ضربه خوردگی در بدنه، از خرید آن ساز منصرف شوید.
2_ جنس ساز
نکته دوم در خرید این ساز، جنس ساز میباشد. برای تولید ساز کمانچه عموماً از چوب درخت توت و یا درخت گردو استفاده میشود و بهترین سازهای تولید شده، از این دو درخت ساخته شده اند. در نتیجه هنگام خرید بهتر است که سازی با جنس چوب درخت توت و گردو تهیه کنید.
به شکل کاسه ی ساز نیز دقت کنید که کاملاً منظم و بدون هیچ گونه برآمدگی یا فرورفتگی باشد زیرا در صورت یکدست نبودن کاسه، ساخت ساز ایراد دارد و خارج از استاندارد ساز کمانچه است.
3_ پوست ساز
در سازهایی مانند تار و شورانگیز که در ساخت آنها از پوست نیز استفاده میشود، نیاز است که این بخش از ساز نیز در نظر قرار گیرد. پوست ساز هرچه کهنه تر باشد، به مراتب صدای بهتر و پخته تری را از ساز خارج میکند.
همچنین هنگام خرید در نظر داشته باشید ک پوست ساز نیز دچار پارگی و یا خط و خََش نباشد چرا که بخشی از کیفیت صدای خارج شده از ساز، به دلیل وجود پوست میباشد و در صورت از کار افتادگی آن، صدای ساز نیز دچار اُفت کیفیت میشود. در نتیجه اگر پوست ساز مدّنظر دچار پارگی و یا خط و خش بود، به فروشنده بگویید پوست ساز را تعویض کند.
همچنین بخوانید:
4_ مارک روی بدنه
در ساخت سازها، معمولاً سازندگان نام و مهر خود را بر روی ساز هک میکنند و اصطلاح های دومُهر، سه مُهر و… در سازها به همین تعداد مهرها روی بدنه ی ساز بازمیگردد.
در نتیجه در هنگام خرید بدنه ی ساز را حتماً چک کنید که مُهر داشته باشد و برند ساز مدنظر با برندی که فروشنده ساز را به شما معرفی کرده است، یکی باشد.
5_ گارانتی تعویض
علاوه بر نکات مذکور، مسائل تخصصی دیگری نیز در بررسی کیفیت ساز نیز وجود دارد که بررسی آنها توسط هنرجو و فرد مبتدی قابل انجام نبوده و نیاز است تا یک استاد و یا یک نوازنده ی حرفه ای کمانچه به بررسی آنها بپردازد.
در نتیجه در زمان خرید حتماً از فروشنده ی ساز گارانتی تعویض گرفته و ساز به یک فرد حرفه ای در این زمینه نشان دهید تا توسط ایشان بررسی تخصصی صورت گیرد؛ اگر ایشان تایید نکردند، ساز را نزد فروشنده برده و آن را تعویض نمایید.
نکات پایانی
- در زمان خرید ساز، به آرشه ی ساز کمانچه نیز دقت کنید که موهای آن کاملاً یکدست باشد و همچنین امتداد به مقدار خیلی کمی قوس داشته باشد.
- پیشنهاد میشود که برای اطمینان بیشتر از برندهای مشهور و معتبر خریداری کنید که امتحان خود را پس داده اند امّا در هر صورت، نکات بالا را مدّنظر داشته باشید.
- پس از خرید و به منظور اینکه کیفیت ساز خود را در درازمدّت حفظ نمایید، نیاز به مراقبت درست و اصولی از ساز توسط نوازنده میباشد. در مقاله آشنایی با ساز کمانچه، درباره ی بخش های مختلف این ساز از جمله نگهداری به طور کامل و جامع صحبت شده و به نکات مهمی اشاره شده است.
مقالات مرتبط: