تنبک
از جمله سازهای کوبه ای اصیل ایرانی که از گذشته تا به امروز جزء سازهای محبوب و رایج بین ایرانیان بوده است، ساز ” تنبک ” میباشد که در تلفظ با نام ” تمبک ” از او یاد میشود؛ البته گفتنی است که این ساز با نام های دیگری از جمله دمبک و ضرب نیز شهرت دارد.
ساز تنبک در کنار ساز دف بیشترین کاربرد را در موسیقی اصیل ایرانی دارا میباشند و در کنسرت های موسیقی ایرانی، قطعاً یکی از این دو ساز و یا هردوی آنها مشهود است. در ادامه به شناخت مختصری از این ساز خواهیم پرداخت و سپس به نکات مهمی اشاره خواهیم کرد که موجب راهنمایی شما در هنگام خرید این ساز خواهد شد؛ با نوانُت همراه باشید…
همچنین بخوانید:
شناخت مختصر تنبک
نام تنبک و یا همان تمبک، از دو تکنیک و نوع ضربه زدن به این ساز با نام های ” تُم ” و ” بَک ” گرفته شده و این دو اسم در کنار هم، نام اصلی این ساز را تشکیل داده اند. در قدیم این ساز بیشتر در جشن ها و بزم ها مورد استفاده قرار میگرفته و به مرور با گسترش موسیقی در ایران، از این ساز نیز بیشتر استفاده شد تا به امروز که جزء سازهای اصلی در موسیقی اصیل ایرانی میباشد.
جنس ساز تنبک از چوب است و رایج ترین چوبی که در ساخت این ساز مورد استفاده قرار میگیرد، چوب درخت توت و یا درخت گردو میباشد. در قسمت دهانه ی ساز (بخشی که نوازنده روی آن ضربه میزند)، پوستی قرار گرفته است که جنس آن از پوست گوساله و گوسفند تشکیل شده است.
راهنمای خرید تنبک
برای خرید هر وسیله ای به ویژه وسایلی که مانند سازهای موسیقی از قیمت قابل توجهی برخوردارند بهتر است که قبل از خرید، اطلاعاتی در مورد آنها به دست آورده و در مورد اینکه چه نکاتی را هنگام خرید باید در نظر داشته باشیم، تحقیقاتی از جانب ما صورت گیرد.
در ادامه به نکاتی اشاره خواهد شد که با رعایت آنها هنگام خرید ساز تنبک، شما را به سمت خرید یک ساز استاندارد و با کیفیت نزدیک کرده و سازهای نامناسب را از لیست خرید خود حذف خواهید کرد.
1_ سلامت ساز
مهم ترین و اصلی عامل در خرید ساز که حتماً باید بررسی شود، سالم بودن آن ساز است. همانطور که گفته شد ساز تنبک از جنس چوب بوده و در صورت شکستگی آن، کیفیت صدای ساز نیز به طور قابل توجهی کاهش میاید.
در نتیجه بدنه ی ساز را بررسی کنید که خط و خش، گره و از همه مهم تر ” تَرَک ” نداشته باشد؛ چرا که در صورت داشتن تَرَک، این تَرَک ها به مرور زمان باز شده و تا جایی که ساز موردنظر عملاً قابل استفاده نخواهد بود.
2_ پوست ساز
در زمان خرید به پوست ساز نیز توجه داشته باشید چرا که 90 درصد نوازندگی روی این بخش از ساز انجام میشود و ضروری است که این بخش از ساز هیچ گونه مشکلی نداشته و از سلامت کامل برخوردار باشد.
با انگشتان خود با آرامی به پوست ساز فشار وارد کنید؛ پوست ساز نباید خیلی شُل باشد. در صورتی با انگشت خود به آرامی روی پوست فشار وارد کردید و انگشتتان بیش از حدود چند میلی متر به داخل رفت، به فروشنده بگویید پوست ساز را تعویض کند.
3_ جنس ساز
همانطور که کمی قبل تر گفته شد، ساز تنبک معمولاً از جنس چوب درخت گردو و یا درخت توت ساخته میشود امّا میتواند از چوب افرا و یا چوب سیاه نیز در ساخت نیز ساز استفاده شود. پیشنهاد میشود که هنگام خرید، سازی با جنس درخت توت و یا درخت گردو تهیه فرمایید.
همچنین ترجیحاً تنبکی تهیه کنید چوب آن ” یک تکّه ” باشد. در صورت چند تکه بودن ممکن است در طول زمان، ساز دچار تَرَک شود.
همچنین بخوانید:
4_ وزن ساز
وزن ساز تنبک نباید خیلی سنگین باشد به طوری که موجب خسته شدن نوازنده از حمل آن و همچنین در دست گرفتن ساز شود؛ علاوه بر آن، سنگین بودن ساز میتواند نشان از کیفیت پایین ساخت ساز نیز باشد.
برای تشخیص این موضوع، نیاز به بررسی تخصصی توسط استاد و یا یک نوازنده ی حرفه ای میباشد.
5_ گارانتی تعویض
علاوه بر رعایت تمامی نکات بالا، برخی نکات تخصصی نیز وجود دارد که باید توسط یک استاد بررسی شود؛ همچنین در رابطه با وزن ساز نیز نیاز به بررسی استادتان دارد. در نتیجه هنگام خرید حتماً از فروشنده ی ساز گارانتی تعویض گرفته و ساز خریداری شده را به استادتان و یا یک فرد حرفه ای در این زمینه نشان دهید تا توسط ایشان بررسی شود.
اگر ایشان تایید نکردند، ساز را نزد فروشنده برده و آن را تعویض نمایید؛ در صورت تمایل میتوانید ساز را مرجوع کرده و به سراغ فروشگاه دیگری بروید.
نکات پایانی
- در زمان خرید، اندازه ی ساز را نیز مدّنظر داشته باشید که هنگام تمرین و نواختن، ساز برایتان خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ نباشد. برای تشخیص اینکار کافیست ساز موردنظر را در دستان گرفته و شرایط را بسنجید.
- از برندهای پرفروش و مشهور ساز تنبک، میتوان به برندهای حلمی و شیرانی اشاره کرد.
- در صورتی که قصد یادگیری این ساز را دارید، بهتر است تا شناختی نیز در رابطه با این ساز داشته باشید. در مقاله ی آشنایی با ساز تنبک در رابطه با تاریخچه، ساختار، روش نواختن، نحوه نگهداری و… این ساز به طور کامل و جامع صحبت شده است.
مقالات مرتبط: